Gevulde speculaas

Toen, zo’n honderd jaar geleden, mijn echtgenoot en ik net getrouwd waren, bakte ik eens een gevulde speculaas. Sinds die tijd zeurt mijn man er om of ik weer eens een gevulde speculaas bak, want hij vond het erg lekker. Dus toen ik van het weekend tijd had maakte ik amandelspijs en bakte ik een gevulde speculaas. Zegt die vent dus dat hij eigenlijk niet zo van amandelspijs houdt… Het is dat er nu meer gevulde speculaas voor mij is, maar anders had ik hem ingeruild hoor. Moet ik nog wel het bonnetje op zoeken en hoe lang heb je eigenlijk garantie op die mannen?

Speculaas is, net als pepernoten en speculaaskoeken, echt iets wat bij deze tijd van het jaar hoort. Meestal ben ik wel van het langzaam aan in de keuken, koken en bakken vind ik heerlijk om te doen, maar dit recept is supersnel! In ongeveer een dik uur heb je een stuk gevulde speculaas naast je koffiemok liggen. Dat is voor een dikke koek verrassend snel. Het geheim zit hem in de voorbereiding en in het slim inkopen van de ingrediënten. Je kunt voorverpakte amandelspijs kopen, maar zelfgemaakt is zo veel lekkerder! En het maken ervan kost je echt minder dan 1 minuut. Incluis alles klaarzetten, had ik de gevulde speculaas binnen 10 minuten in de oven staan, maar ik ben dan erg snel zo zegt mijn man.

Met dit recept heb je een flink stuk gevulde speculaas, genoeg voor 16 grote porties. Natuurlijk kun je de gevulde speculaas ook in kleinere stukken snijden. Je kunt zelfs met een koekvorm of -uitsteker of een glas, vormen uit de gevulde speculaas steken/snijden.
Bewaren van de gevulde speculaas is soms noodzakelijk, zorg voor een luchtdichte trommel, dan kun je de gevulde speculaas ongeveer een week bewaren. Wil je hem nog langer bewaren, dan is de vriezer de beste plek. Snij de gevulde speculaas wel in stukken, dit is sneller met ontdooien en bevroren gevulde speculaas is niet te snijden. Je moet dan het hele stuk eerst laten ontdooien. Extra lekker wordt de gevulde speculaas als je na het ontdooien hem nog een minuutje of 2-3 in een hete oven plaatst op 175°C.

Tips:

• Laat de vorm na het storten over de gevulde speculaas staan, dan wordt hij extra smeuïg.
• Vet je vorm goed in met roomboter, let goed op de hoekjes en randjes. Hoe beter je de bakvorm invet hoe gemakkelijker de gevulde speculaas gestort kan worden. Gebruik hiervoor een bakkwast of je superschone vingers.
• Verwarm je oven voor op het moment dat je begint met het klaarzetten van de ingrediënten.
• Zet alle ingrediënten klaar voordat je begint en weeg alles heel secuur en netjes af.
• Koud water is echt nodig, de ideale temperatuur is richting het vriespunt. Doe 4 eetlepels water in een bakje dat in de vriezer kan en je hebt binnen 5 minuten ijskoud water. Geen vriezer bij de hand, zet dan het bakje 10 minuten in de koelkast.
• Wil je wat extra pit, vervang dan het ijskoude water door een ijskoude kaneellikeur of door 60 milliliter ijskoude espresso.
• Heb je een keukenmachine staan, zo eentje met messen, gebruik die dan. Het scheelt je toch zeker 5 minuten. Heb je er geen, en brengt Sint er ook niet een, dan kun je een stevige vork gebruiken om boter door de bloem te prakken voordat je er een deegbal van kneed. In het recept staat wat je verder moet doen.
• Gebruik roomboter, geen margarine. De smaak van roomboter zorgt ervoor dat de gevulde speculaas veel, veel, veel beter smaakt. Natuurlijk kun je margarine gebruiken, gebruik dan een extra zakje vanillesuiker.

Wat heb je nodig voor een heerlijke gevulde speculaas:

Een vierkante bakvorm van 23×23 centimeter of een ronde vorm van 24 centimeter.
Een keukenmachine met messen of een stevige vork met een paar spierballen en een mengkom.
2 mengkommen, een voor het deeg en een voor het amandelspijs.
Superschone vingers, je moet namelijk een deegbal kneden.
Een rasp voor de citroen en een citruspers.
Een deegroller en een bakkwast.

300 gram bloem en 1 eetlepel extra voor het uitrollen van het deeg

15 gram bakpoeder

170 gram roomboter, koud en 10 gram extra voor het invetten van het bakblik

175 gram bruine basterdsuiker

1 zakje vanillesuiker

2 eieren

20 gram speculaaskruiden

4 eetlepels ijskoud water, dit is 60 milliliter, bij de tips staan lekkere variaties

Snuf zout

200 gram amandelmeel

200 gram kristalsuiker

2 biologische citroenen, schoongeboend

Voor de garnering kun je verschillende toppings kiezen, een gepelde amandel is heel klassiek maar je kunt ook kiezen voor een paar eetlepels amandelschaafsel. Je kunt ook kiezen voor schuddebuikjes of speculaasjes met zo’n molentje erop, in stukken. Dit is des bakkerskeuze.

Hoe maak je een gevulde speculaas:

1. Verwarm de oven voor op 175°C met boven- en onderwarmte (niet de hete lucht functie!). Zet een bakje klaar voor je afval en zet dan alle ingrediënten klaar.
2. Doe in de keukenmachine bloem, bakpoeder, bruine basterdsuiker, vanillesuiker, de speculaaskruiden, 4 eetlepels water en de koude boter in blokjes. Zet de keukenmachine aan op de pulse stand totdat er een korrelig deeg ontstaat, stort dit in een kom en kneed het met koele hand snel tot een bal.
   Heb je geen keukenmachine, prak dan met een vork de boterklontjes door de bloem, bruine basterdsuiker, 1 zakje vanillesuiker en de speculaaskruiden in een grote kom. Eventueel kun je met je vingers de klontjes kleiner maken door de boter en het meelmengsel te knijpen tussen de toppen van je vingers en je duim. Voeg de eieren en de 4 eetlepels ijskoud water toe  en kneed met een koele hand tot een bal.
3. Verdeel de deegbal in 2 ongeveer gelijke stukken. Vet het bakblik zorgvuldig in met een klontje roomboter. Rol een van de deegballen uit op een met bloem bestoven werkblad tot de grootte van je bakblik en leg de plak deeg in de vorm.
4. Rasp de citroenen en pers ze uit. Breek de eieren in een kom en roer deze los met een vork.
5. Doe in een schone mengkom amandelmeel, de kristalsuiker, de citroenrasp, het citroensap en het grootste gedeelte van het ei (bewaar een beetje om de bovenkant van de gevulde speculaas in te smeren).
   Roer alles door elkaar met een houten lepel tot een plakkerige massa.
6. Verdeel de amandelspijs over de plak deeg in de vorm. Met de achterkant van een natte eetlepel maak je de bovenkant glad. Als de lepel begint te plakken moet je hem weer even nat maken.
7. Rol de tweede deegbal uit op het met bloem bestoven werkblad tot de grootte van je bakblik en leg de plak deeg in de vorm.
   Met het resterende ei bestrijk je de gevulde speculaas, dit hoeft maar een heel dun laagje te zijn.
   Verdeel de topping over de gevulde speculaas.
8. Schuif het bakblik, op de bakplaat, in de oven. Bak in 30 minuten de gevulde speculaas gaar, haal voorzichtig uit de oven en laat de koek 5 minuten afkoelen voordat je hem stort op een snijplank. Laat de vorm over de gevulde speculaas staan terwijl deze verder afkoelt. Wanneer je haast hebt kun je hem ook zonder vorm laten afkoelen. Snij de gevulde speculaas pas aan als deze handwarm, of volledig afgekoeld is. Gebruik hiervoor een schoon, scherp mes.

Serveer de gevulde speculaas met een kop kaneelthee, koffie of chocolademelk (dat recept vind je hier).

Veel plezier met het maken van de gevulde speculaas, liefs Norah